آیا باور دارید که میتوانید تصویر مثبتی از خودتان داشته باشید؟ آیا این موضوع قابل قبول است که درک ذهنی دنیا سیستم ایمنی‌مان را به جهتی که باعث می‌شود به تهدید‌های آینده پاسخ بهتری بدهد هدایت می‌کند؟مطالعاتی که روی زنان بالای ۴۰ سال که در حال کشمکش برای کاهش وزن بودند انجام شد نشان دادند که افکار روی سلامتی کلی تاثیرگذار هستند. این موضوع بیانگر این است که احساسات، باورها و نگرش‌های فرد می‌توانند تاثیر مثبت یا منفی بر عملکردش داشته باشند.تحقیقات علمی به این نتیجه رسیده‌اند که ذهن نقش بسیار مهمی در سلامت جسم دارد. بنابراین در این مقاله به بررسی ارتباط ذهن و جسم و رهکارهای کاربردی برای تقویت این ارتباط می‌پردازیم.
فهرست مطالب
- ارتباط ذهن و بدن چیست؟
- ذهن و جسم چگونه با هم در ارتباط هستند؟
- برای مدیریت استرس چه کار هایی انجام دهیم؟
- مزایای سلامتی مثبت اندیشی چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
ارتباط ذهن و بدن چیست؟
ارتباط ذهن و بدن، ارتباط بین افکار، نگرش ها، رفتارها و سلامت جسمانی فرد است. این ارتباط به هیچ وجه یک نظریه جدید نیست. تقریباً تا ۳۰۰ سال پیش هم، هر سیستم پزشکی در سراسر جهان ارتباط مغز و بدن را به عنوان یک موضوع مهم مطرح می کرد. اما، در طول قرن هفدهم، جهان غرب شروع به دیدن ذهن و بدن به عنوان دو موجودیت مجزا کرد. در این دیدگاه، بدن به نوعی مانند یک ماشین بود، با قطعات قابل تعویض و مستقل، بدون هیچ ارتباطی با ذهن. مغز می تواند مواد شیمیایی خاصی تولید کند که با بهبود سلامت شما مرتبط هستند.
این شامل اندورفین است که برای کمک به سیستم عصبی برای مقابله با استرس یا درد تولید می شود و آنتی بادی هایی که توسط سیستم ایمنی در پاسخ به یک ماده خارجی تولید می شود تا آن را از بدن خارج کند. اثرات وضعیت ذهنی شما می تواند بر ترشح این مواد شیمیایی تأثیر بگذارد. یکی از بزرگترین نمونه‌های آن، پاسخ پرواز یا مبارزه است. اگر احساس استرس یا اضطراب می کنید، بدن شما طوری عمل می کند که انگار مورد حمله قرار گرفته است و هورمون هایی ترشح می کند که شما را وادار به ماندن یا دویدن می کنند.
ضربان قلب شما می تواند افزایش یابد، هضم کند می شود، ممکن است احساس تنش کنید، و حواس شما ممکن است افزایش یابد، که همه اینها با احساس استرس یا اضطراب تحریک می شوند. همچنین گفته شده است که اگر احساس بیماری می کنید اما نگرش مثبت خود را حفظ می کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که مغز شما مواد شیمیایی مناسب مورد نیاز برای تقویت سیستم ایمنی بدن شما را تولید کند. به همین دلیل است که داشتن یک ذهن مثبت، با سلامت روانی و جسمی مرتبط و امری بسیار مهم است.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تفکر استراتژیک چیست را بخوانید.
ذهن و جسم چگونه با هم در ارتباط هستند؟
ذهن می‌تواند مواد شیمیایی‌ای تولید کند که با بهبود وضعیت سلامتی مرتبط هستند. یکی از این مواد شیمیایی اندورفین است که برای کمک به سیستم اضطراب برای کنار آمدن با استرس و درد به کار می‌رود. همچنین آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به یک ماده‌ی خارجی ترشح می‌شوند تا آن را از بدن خارج کنند.
اثرات حالت ذهنی می‌توانند روی ترشح این مواد شیمیایی تاثیر بگذارند. یکی از بزرگترین مثال‌های این مورد واکنش حالت پرواز یا جنگ است. در صورتی که احساس اضطراب یا استرس دارید بدنتان اینگونه عمل می‌کند که گویی زیر حمله قرار دارد و هورمون‌هایی را آزاد می‌کند که شما را وادار به ماندن یا دویدن می‌کند.
در چنین شرایطی ضربان قلبتان افزایش می‌یابد، گوارشتان آهسته می‌شود، ممکن است دچار احساس عصبانیت شوید و احساساتتان افزایش می‌یابند. همه‌ی این موارد با داشتن احساس اضطراب و استرس تحریک می‌شوند.علاوه بر این گفته می‌شود اگر مریض باشید اما نگرش مثبتی داشته باشید ذهنتان به احتمال بیشتری می‌تواند مواد شیمیایی مناسب را برای بهبود سیستم ایمنی بدن ترشح کند.به همین دلیل حفظ ارتباط مثبت بین سلامت ذهنی و جسمی برای داشتن سلامت کلی بسیار مهم است.
تکنیک‌های بسیاری وجود دارند که ذهن و بدن را با هم مرتبط می‌کنند که از جمله‌ی آنها می‌توان به مدیتیشن، تنفس عمیق، مدیریت استرس، آموزش تاب‌آوری، امور معنوی و تفکر مثبت و منفی اشاره کرد. در ادامه به صورت جزئی‌تر به بررسی این موارد می‌پردازیم.
۱. ذهن و جسم- مدیتیشن
واژه‌ی مدیتیشن به تمرین‌های متنوعی باز می‌گردد که روی ارتباط بین ذهن و بدن تمرکز کرده و برای آرام کردن ذهن و بهبود کلی حال روحی به کار می‌روند.برخی انواع مدیتیشن شامل حفظ تمرکز ذهنی روی یک حس خاص مانند نفس کشیدن، یک صدا، یک تصویر دیداری یا یک مانترا (یک کلمه یا عبارت تکراری) هستند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تفکر سیستمی چیست را بخوانید.
مطالعات نشان می‌دهند که مدیتیشن می‌تواند فشار خون، اضطراب، افسردگی و نشانه‌های سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر را کاهش داده و کولیت روده را در افراد بهبود دهد. علاوه بر این مدیتیشن برای افراد مبتلا به بی‌خوابی هم مفید است.مطالعات بیشتر نشان داده‌اند که اثرات مثبت مدیتیشن بر مبنای ذهن‌آگاهی روی افسردگی می‌تواند به مدت شش ماه یا بیشتر باقی بماند.
۲. ذهن و جسم- تنفس عمیق
تکنیک‌های تنفس عمیق هم مانند مدیتیشن پتانسیل بسیاری برای کمک به سلامت ذهنی و جسمی دارند. تنفس یوگایی نام دیگری برای تنفس عمیق است که در آن به صورت داوطلبانه تنفس به صورت خودآگاه و فعال با استفاده از دیافراگم برای افزایش جریان دم و بازدم هوا و همچنین کاهش تعداد تکرار هر چرخه‌ی تنفس انجام می‌شود.
دیافراگم ماهیچه‌ای است که شکم و حفره‌ی قفسه‌ی سینه را از هم جدا می‌کند. این ماهیچه به پایین ریه‌ها چسبیده و به ندرت هنگام تنفس ناخودآگاه فعال می‌شود. همین موضوع منجر به الگوی تنفس کم عمق و تصفیه‌ی ضعیف می‌شود که کارایی و اثربخشی تنفس را کاهش می‌دهد.
بسیاری از افراد امروزه به صورت کوتاه و کم عمق نفس می‌کشند و همین موضوع بدنشان را در حالت واکنش جنگ یا گریز قرار می‌دهد که میزبان بسیاری از محرک‌هایی است که پیش‌تر گفتیم.
۳. ذهن و جسم- مدیریت استرس
فهم چگونگی واکنش و رفتارمان هنگام مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا و اضطراب‌آور می‌تواند به ما در تشخیص چگونگی مدیریت بهتر استرس کمک کند. ممکن است نتوانیم موقعیت را تغییر دهیم اما می‌توانیم آن را از دید متفاوتی ببینیم.گاهی اوقات به سادگی تغییر قالب موقعیت استرس‌زا می‌تواند به مدیریت استرس با تغییر روش تفسیر رویدادها و موقعیت‌ها توسط مغز و افزایش تمرکز از طریق داشتن دیدگاه مثبت‌تر کمک کند.
به جای شکایت کردن از ترافیک، آن را موقعیتی برای بازیابی انرژی در نظر بگیرید، آهنگ یا پادکست مورد علاقه‌ی خود را گوش دهید یا زمانی را به تنهایی سپری کنید.در اولویت قرار دادن مراقبت از خود یک روش عالی برای مدیریت استرس است و برای کارآمد نگه داشتن فرد و بهبود سلامت کلی ضروری است.
۴. ذهن و جسم – آموزش تاب‌آوری
تاب‌آوری به این معنا است که فرد بتواند به خوبی خود را با شرایط وفق داده و بعد از استرس، سختی، تروما یا حادثه‌ی ناراحت‌کننده به سرعت به شرایط قبلی خود بازگردد. بر اساس مایو کلینیک (Mayo Clinic) اگر خلق‌و‌خوی تاب‌آور داشته باشید بهتر میتوانید توازن را حفظ کنید و در مواجهه با چالش‌های زندگی، سلامت جسمی و روحی بالاتری خواهید داشت.
تاب‌آوری در هنگام مدیریت سطوح استرس بسیار ضروری و حیاتی می‌شود زیرا می‌تواند تاثیر عمیقی بر سلامت جسمی بگذارد. مقابله با استرس به شیوه‌ای سالم مانند حمایت داشتن از عزیزان یا تغییر دیدگاه از طریق روش‌های درمانی بسیار مهم است.
۵. ذهن و جسم- معنویت
معنویت شامل داشتن احساس اتصال به چیزی بزرگتر از خود است و اغلب شامل جست‌و‌جو به دنبال معنا در زندگی می‌شود. همچنین معنویت یک تجریه‌ی انسانی جهانی است و شامل همه‌ی افراد می‌شود.بسیاری از افراد تجربه‌ی معنویت را مقدس یا متعالی یا به سادگی یک حس عمیق از سرزندگی و به هم پیوستگی توصیف کرده‌اند. یافتن هدف خود می‌تواند یک ابزار خوب برای اطمینان از سلامت روح و جسم باشد.
فرقی نمی‌کند که هدفتان شغلی یا شخصی باشد، به هر حال شناخت خود و ارزش‌هایتان می‌تواند به داشتن زندگی معقول و واقع‌گرا کمک کند. در برخی موارد هنگامی که اهداف با فرصت‌ها همراه می‌شوند می‌توانند در داشتن انتخاب مناسب کمک کنند.
ذهن‌آگاهی به شما یاد می‌دهد که از آنچه در حال حاضر در جسم و ذهنتان می‌گذرد آگاه باشید و با آن با کنجکاوی و مهربانی برخورد کنید. این کار این امکان را فراهم می‌کند که باورها، دیدگاه‌ها و تجربیاتتان را به روشی جدید بررسی کنید که ممکن است منجر به داشتن دیدگاه‌های جدیدی به سوال‌های معنوی شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تفکر چیست را بخوانید
۶. ذهن و جسم- تفکر مثبت و منفی
محققان به صورت مداوم شواهدی را می‌یابند که حاکی از فواید خوش‌بینی و مثبت‌اندیشی است. این یافته‌ها نشان داده‌اند که نه تنها افرادی که مثبت اندیش هستند سالم‌تر بوده و استرس کمتری دارند بلکه حال عمومی بهتری هم دارند.مطابق گفته‌های مایو کلینیک فواید تفکر مثبت برای سلامتی عبارتند از:
- افزایش طول عمر
- نرخ پایین‌تر استرس
- سطوح پایین‌تر نگرانی و درد
- مقاومت بیشتر در برابر بیماری
- حال بهتر روحی و جسمی
- سلامت بهتر قبل و عروق و کاهش ریسک مرگ در اثر سکته و بیماری‌های قلبی
- کاهش خطر مرگ در اثر سرطان
- کاهش خطر مرگ در اثر بیماری‌های تنفسی
- کاهش خطر مرگ در اثر بیماری‌های ویروسی
- داشتن مهارت‌های مقابله‌ای بیشتر در هنگام سختی و مواقع استرس
الگوهای تفکر منفی مانند فرض کردن بدترین موقعیت، نتیجه‌گیری سریع و انتقاد کردن خود می‌تواند مقابله با مشکلات سلامتی را دشوارتر سازد.
به عنوان مثال خانمی که در حال تلاش برای کاهش وزن است ممکن است حتی بعد از اینکه پزشکش به او بگوید که وزنش با رژیم غذایی و ورزش قابل کنترل است باز هم اینگونه فکر کند که «همه‌ی اعضای خانواده‌ی من اضافه وزن دارند بنابراین نمی‌توانم کاری برای آن انجام دهم.»
برای مدیریت استرس چه کارهایی انجام دهیم؟
۱. خواب کافی
۲. وقت گذاشتن برای خود و تفریحات روزانه
۳. فعالیت بدنی
۴. رژیم غذایی متعادل و درست
۵. تمرکز برای انجام کار های مورد علاقه خود
۶. ذهن آگاهی( ذهن آگاهی به شما می آموزد که از آنچه در حال حاضر در بدن و ذهن خود می گذرد آگاه باشید و با کنجکاوی و مهربانی به روی آن باز باشید. این به شما امکان می دهد تا باورها، دیدگاه ها و تجربیات را به روشی جدید کشف کنید که ممکن است به بینش های جدیدی در مورد سؤالات معنوی منجر شود)
مزایای سلامتی مثبت اندیشی چیست؟
- افزایش طول عمر
- میزان کمتر افسردگی
- سطوح پایین تر ناراحتی و درد
- مقاومت بیشتر در برابر بیماری ها
- سلامت روانی و جسمی بهتر
- سلامت قلب و عروق بهتر و کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سکته مغزی
- کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان
- کاهش خطر مرگ ناشی از شرایط تنفسی
- کاهش خطر مرگ ناشی از عفونت
- مهارت های مقابله ای بهتر در هنگام سختی ها و زمان های استرس
الگوهای تفکر منفی مانند فرض بدترین ها، نتیجه گیری سریع و انتقاد از خود، می تواند مقابله با مشکلات سلامتی را دشوارتر کند. به عنوان مثال، زنی که برای کاهش وزن تلاش می کند ممکن است فکر کند “همه در خانواده من اضافه وزن دارند، بنابراین من نمی توانم کاری انجام دهم”، حتی پس از اینکه پزشکش به او گفت که وزن آنها را می توان با رژیم غذایی و ورزش کنترل کرد. شما می توانید یاد بگیرید که افکار منفی را به مثبت تبدیل کنید. این فرآیند، بسیار ساده است، اما برای ایجاد یک عادت جدید نیاز به زمان و تمرین دارد.
اگر می‌خواهید افکار مثبت بیشتری داشته باشید، با شناسایی بخش‌هایی از زندگی‌تان که معمولاً درباره‌شان منفی فکر می‌کنید، شروع کنید، خواه شغلتان باشد، رفت‌وآمد روزانه‌تان، تغییرات زندگی یا یک رابطه. شما می توانید با تمرکز بر یک حوزه کوچک شروع کنید تا به روشی مثبت تر به آن نزدیک شوید. حتماً به طور دوره‌ای متوقف شوید و آنچه را که فکر می‌کنید ارزیابی کنید. اگر متوجه شدید که افکار شما عمدتا منفی هستند، سعی کنید راهی برای ایجاد یک چرخش مثبت در آنها پیدا کنید. پذیرفتن مثبت اندیشی به معنای نادیده گرفتن جنبه منفی یک موقعیت نیست، بلکه به معنای درک این است که راهی برای دور زدن آن پیدا خواهید کرد.
سخن پایانی
شما در این مقاله با ارتباط ذهن و جسم آشنا شدید. همچنین از روش کاربردی برای تقویت ارتباط ذهن و جسم آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
یکی از روش هایی که با استفاده از دانش شناخت مغز می توانید به کمک آن بهره وری را تا ۵ برابر افزایش دهید نقشه های ذهنی می باشد که به داروی تقویت حافظه مشهورند. در روش سنتی برای به خاطر سپردن اطلاعات، کسب آمادگی برای برقراری ارتباط کتبی یا شفاهی، تحلیل مسائل برنامه ریزی یا برای تفکر خلاق تمرکز حواس را روی نکته برداری خطی می گذاشتند اما این روش به دلیل فقدان رنگ و تصویر و روابط محیطی از خلاقیت های ذهنی جلوگیری می کرد.
وقتی از نقشه های ذهنی استفاده می شود در واقع از تمام قابلیت های ذهنی بهره برداری می کنید و با قرار دادن یک تصویر در وسط صفحه به ذهن سپاری مطالب را آسان می کنید.سپس با ایجاد شاخه هایی در اطراف این تصویر،یک شبکه ای از عناوین مرتبط با آن ایجاد می شود که انعکاس ذهنیات محسوب می شود. این روش باعث تقویت حافظه و قدرت ذهن انسان می شود و می توان به جای یک لیست ناقص ایده های بیشماری را خلق کرد.
