نوزادان و کودکان دارای این خصیصه هستند که می‌توانند در هر شرایطی یادگیری را انجام دهند. درسته! حتی در زمان شنیدن داستان و کتاب نیز، ذهن آنها مشغول کار است و از تمام کلمات و جملاتی که برای آنها می‌خوانید و تمام چیزهایی که از شخصیت‌های داستان می‌شنوند، یاد می‌گیرند.خرید کتاب برای کودکان و خواندن آنها برای کودکان در هر سنی، باعث رشد کودک از نظر مغزی، برقراری ارتباط گرم بین شما و او و موارد بسیار دیگر می‌شود. فقط کافی است چند کتاب بخرید، انگیزه داشته باشید و کمی وقت صرف کنید. در این مقاله قصد داریم تا با شما درباره اهمیت کتاب خواندن برای کودکان بگوییم و مزایای آن را برای شما بیان کنیم.
فهرست مطالب
- خواندن کتاب برای کودکان چه فوایدی دارد؟
- چگونه و از چه زمانی باید کتاب خواندن را برای کودکان شروع کرد؟
- بررسی نکاتی برای خواندن کتاب برای کودکان
- سخن پایانی و سوالات متداول
خواندن کتاب برای کودکان چه فوایدی دارد؟
ابتدا کتاب را برمی‌دارید، روی صندلی می‌نشینید، کودک شما نیز روی پاهای شما می‌نشیند، شما شروع به خواندن کتاب می‌کنید و در نهایت نیز مشاهده می‌کنید که کودک شما چگونه با اشتیاق خواندن شما را تماشا می‌کند و به صدای شما گوش می‌دهد.زمانی که شما شروع به خواندن می‌کنید، کودک کاملاً شیفته‌ی داستان می‌شود. چه بهتر اینکه کودک شما فقط با کاری سرگرم نشود، بلکه از آن کار نکته‌ای نیز یاد بگیرد!
حتی ممکن است در واقعیت این مدل خواندن برعکس نیز باشد. شما شروع به خواندن کتاب کنید و کودک شما سعی در خوردن کتاب داشته باشد و یا در گوشه گوشه‌های اتاق مشغول راه رفتن باشد و به شما گوش هم ندهد. اما در نهایت این کتاب خواندن برای او مزایایی دارد و بعضا باعث پیدا کردن استعداد در کودکان می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله برترین بازی های فکری را بخوانید.
۱. استحکام رابطه شما با فرزندتان
خواندن فرصتی شگفت انگیز برای شما و فرزندان فراهم می‌کند که رابطه خود را قوی‌تر و گرم‌تر کنید. این یک روش خوب برای گذراندن وقت با هم و کاهش تنش و استرس در یک روز پرفشار است.
تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که چگونه خواندن کتاب می‌تواند رابطه پایدار بین والدین و کودک به وجود آورد. وقتی برای کودکتان کتاب می‌خوانید، حس امنیت را به او می‌دهید. بعلاوه، والدینی که نگرش مثبتی نسبت به کتاب و کتابخوانی دارند، به نوبه خود به کودکانشان کمک می‌کنند که سواد را به روش خوبی فرا بگیرند.
۲. مهارت شنیداری
شنیدن داستانی که با صدای بلند خوانده می‌شود، درک کودک شما را افزایش می‌دهد. درک مطلب به توجه بستگی دارد و به عبارت دیگر حتما نیاز به داشتن مهارت شنیداری در کودکان دارد.کارشناسان این حیطه اذعان می‌کنند که گوش دادن مهارتی است که بچه‌ها باید قبل از اینکه خودشان کتاب را بخوانند، به دست بیاورند.
کارشناسان همچنین کتاب‌های صوتی را نیز برای کودکان پیشنهاد می‌دهد تا بتوانند مهارت شنیداری خود را قوی کنند. کتاب‌های صوتی درست مانند دیگر سرگرمی‌های صوتی، موسیقی و سایر اسباب بازی‌های موزیکال، هم کودک را سرگرم می‌کنند و هم مهارت مهمی را به او اضافه می‌کنند.
۳. رشد شناختی و زبانی
حتی کم سن و سال‌ترین بچه‌ها نیز از شنیدن صدای والدین هنگام خواندن کتاب سود می‌برند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد نوزادانی که برای آنها کتاب خوانده می‌شود و در مورد محتوای کتاب با آنها صحبت می‌شود، در دانش زبانی و رشد شناختی، مانند حل مسئله، مهارت بیشتری دارند.
تحقیقاتی در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که این رشد در تمام دوران کودکی تا سال‌های نوجوانی ادامه دارد. در حقیقت، محققان می‌گویند که تعاملات کلامی (خواندن، گفتگو و …) بین والدین و بچه‌های کوچک ممکن است باعث بالا رفتن میزان دانش زبانی و نمره ضریب هوشی آنها تا ۱۴ سالگی شود.
۴. افزایش واژگان
خرید کتاب کودک و خواندن آن برای بچه‌ها باعث افزایش تعداد واژگان مورد استفاده توسط آنها می‌شود. به عنوان مثال، شما کتابی را برای کودک خود می‌خوانید که واژگان درون آن جدید هستند و تا به حال کودک شما آنها را نشنیده است.
در حین خواندن یک کتاب، ممکن است در انتها از نام‌های مشخص‌تری برای گیاهان یا حیوانات مختلف استفاده کنید، یا از صفت‌های بیشتری (کلمات توصیفی) استفاده کنید. تمام این موارد در ذهن کودک شما نقش می‌بندند و به دامنه واژگان او اضافه می‌شوند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع ورزش های آبی را بخوانید.
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹، تخمین زده است که کودکانی که به مدت ۵ سال و به صورت متوالی کتاب برای آنها خوانده می‌شود، در مقایسه با کودکانی که در سنین پایین کتابی برای آنها خوانده نمی‌شود، ۱.۴ میلیون کلمه بیشتر می‌شنوند و ذهن آنها با این میزان واژه بیشتر آشنا می‌شود.
۵. افزایش دامنه‌ی توجه
یکی از مهم‌ترین فواید کتاب خواندن برای کودکان این است که به آنها در بهبود مهارت‌های تمرکز و خودانضباطی کمک می‌کند. ممکن است در ابتدا کودک به داستان شما گوش ندهد، اما با گذشت زمان وقتی به‌طور منظم این کار را تکرار کنید، کودک عادت می‌کند که با دقت بیشتری گوش دهد. در این هنگام کودک یاد می‌گیرد که بنشیند، برای مدت طولانی‌تری توجه‌ی خود را به داستان شما معطوف کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
۶. افزایش خلاقیت
کتاب‌ها دنیای کاملاً جدیدی را به روی فرزند شما می‌گشایند. داستان‌های تخیلی فراتر از دنیای واقعی هستند و از عناصر فانتزی استفاده می‌کنند که کودکان را به تفکر خارج از چارچوب وادار می‌کند. بنابراین، تخیل کودکان و خلاقیت آنها تقویت می‌شود. به اعتقاد کارشناسان، خلاقیت برای توسعه‌ی علایق و ایده‌ها و همچنین تقویت سلامت عاطفی مهم است.
۷. درس زندگی
کتاب‌ها همگی می‌توانند حقایق و دانستنی‌های زندگی را به خوبی و به زبان خودشان به آنها آموزش دهند. بچه‌ها مخصوصاً از کتاب‌هایی لذت می‌برند که داستان‌هایی از کودکان هم‌سن خودشان باشد و درباره کارهایی باشد که خودشان در زندگی روزمره انجام می‌دهند.
در واقع این‌گونه کتاب‌ها برای کودکان می‌توانند حس همزاد پنداری را در آنها به وجود آورند. خواندن کتاب در مورد موضوعات مورد علاقه کودکتان می‌تواند به آنها کمک کند وقتی با چیز جدیدی مانند اسباب کشی، مهاجرت یا چیزهایی که به طور بالقوه ناخوشایند هستند، مانند رفتن به دندانپزشک مواجه می‌شوند، راحت‌تر با آنها کنار بیایند.
۸. رشد اجتماعی و عاطفی
خواندن کتاب برای کودکان خردسال به آنها می‌آموزد که چگونه با “تجارب دشوار یا استرس‌زا” کنار بیایند. خواندن داستان‌هایی در مورد موارد احساسی، مانند شروع درس در مدرسه‌ای جدید، می‌تواند به کودکان نشان دهد که احساسات آنها طبیعی است و در واقع تجربه کردن چنین احساسی ممکن است برای هر کسی در سن او اتفاق بیفتد.
۹. سرگرم شدن کودکان
اگر می‌خواهید یک سرگرمی مفید را برای کودکان خود جایگزین کنید خواندن کتاب داستان راهکار خوبی است. سرگرمی با کتاب خواندن باعث می‌شود کودک اوقات خوشی را بدون اینکه از خانه خارج شود تجربه کند و در آینده از نگاه سطحی و به دور از دانش که از آسیب‌های زندگی امروز است دور خواهد شد.
چگونه و از چه زمانی باید کتاب خواندن را برای کودکان شروع کرد؟
از همین امروز شروع کنید! کودکان در همه‌ی سنین از اینکه برایشان کتاب خوانده شود، سود می‌برند. برای این کار نیاز نیست یک کتابخانه‌ی شخصی بزرگ داشته باشید. شما میتوانید طیف وسیعی از کتاب‌ها را در کتابخانه‌های عمومی پیدا کنید. حتی میتوانید فرزندتان را تشویق کنید که کتاب‌های خود را با دوستانش تعویض کند.
کودکان زیر ۱۸ ماه
برای کودکان زیر ۶ ماه از کتاب‌هایی استفاده کنید که تصاویر ساده اما پررنگ دارند. خواندن جمله‌های کتاب ضروری نیست، فقط همان‌طور که صفحات کتاب را ورق می‌زنید با فرزندتان صحبت کنید.
وقتی کودکان به سن ۷ تا ۱۲ ماهگی می‌رسند، میتوانید از کتاب‌هایی که علاوه بر عکس عبارت‌های ساده یا متن‌های بسیار کوتاه دارند، استفاده کنند. برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماهه کتاب‌هایی جالب است که تصویر سایر کودکان را در حال انجام کارهای روزمره نشان می‌دهد. این موضوع در مورد کتاب‌هایی که حیوانات، شخصیت‌های تلویزیونی یا سایر صحنه‌های آشنا در آنها وجود دارد، صدق می‌کند.
وقتی کودک شروع به حرف زدن کرد، سعی کنید او را در خواندن کتاب مشارکت دهید. به‌عنوان مثال، به یک عکس اشاره کنید و از او بپرسید که عکس چه چیزی است. اگر پاسخ کودک اشتباه بود، او را نفی نکنید. برای مثال میتوانید بگویید: «بله، شبیه‌ی یک گربه است، اما در حقیقت یک سنجاب است».
کودکان خردسال
کودکان ۱۹ تا ۳۰ ماهه هم از کتاب‌هایی که دارای شخصیت‌های آشنا هستند، لذت می‌برند. در این سن، آنها کتاب‌هایی را ترجیح می‌دهند که تصاویر و جزئیات زیاد دارند. به دنبال کتاب‌هایی باشید که حاوی داستان‌های کوتاه هستند، به‌ویژه آن‌هایی که دارای روابط علت و معلولی هستند یا به مشکلی می‌پردازند که شخصیت‌ها باید برای غلبه بر آن تلاش کنند.
تکرار در این سن مهم است، بنابراین سعی کنید کتاب‌هایی را پیدا کنید که به شما امکان تکرار متن را بدهند. وقتی داستان کتاب را برای کودک تکرار می‌کنید، کمی مکث کنید تا ببینید آیا فرزندتان ادامه‌ی آن را می‌گوید یا خیر. همچنین میتوانید بین شخصیت اصلی داستان و کودک ارتباط برقرار کنید. برای مثال بگویید: «این کودک هم مثل تو روی تخت خودش خوابیده است».
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی هم از کتاب‌هایی که تصاویر زیاد و متن کوتاه دارند، لذت می‌برند. اما میتوانید در این سن به‌تدریج از کتاب‌هایی که متن آنها بیشتر از تصاویر است و حتی کتاب‌هایی که از چند فصل مختلف تشکیل شده‌اند، استفاده کنید. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بازی های جذاب خانوادگی را بخوانید.
وقتی فرزندتان توانست به‌تنهایی شروع به خواندن کتاب کند، از او بخواهید که کلمات یا جملات را با صدای بلند بخواند. همچنین در حین مطالعه از او سؤال بپرسید. از پرسیدن سؤالات سطحی مانند «این خانه چه رنگی است؟» خودداری کنید و به جای آن سؤالات باز بپرسید، برای مثال «فکر می‌کنی بعداً چه اتفاقی بیفتد؟».
کارشناسان توصیه می‌کنند روزانه حدود ۳۰ دقیقه در فرآیند کتابخوانی با فرزندتان مشارکت کنید. میتوانید غیر از کتاب خواندن کارهای دیگری هم انجام دهید. به‌عنوان مثال، علائم راهنمایی و رانندگی یا اطلاعات روی بسته‌ی مواد غذایی را بخوانید یا با هم به کتاب‌های صوتی گوش دهید.
کودکان بزرگ‌تر
وقتی کودک باسواد شد، نباید خواندن کتاب را برای او متوقف کنید. مهم است که فرزندتان خودش کتاب بخواند، اما خواندن کتاب با صدای بلند برای کودکان زیر ۱۴ سال از نظر تحصیلی و احساسی فواید زیادی به همراه دارد. در این سن هم سعی کنید در مورد متن کتاب سؤال بپرسید تا درک او را بسنجید.
بررسی نکاتی برای خواندن کتاب برای کودکان
برای به دست آوردن تمام مزایایی که عنوان کردیم، تنها کاری که باید بکنید این است که زمانی را برای این کار اختصاص دهید. واقعاً به همین سادگی است. با این حال، ممکن است از خود بپرسید که چگونه تجربه کتابخوانی برای کودک را برای او لذت‌بخش‌تر کنیم. در ادامه برای ما چند نکته داریم که به شما کمک می‌کنند تا به جواب این سؤال برسید.
- ثابت قدم باشید. چه یک کتاب در روز و چه ۱۵ کتاب در روز می‌خوانید، سعی کنید این برنامه را به صورت منظم و روزانه ادامه دهید. شما مجبور نیستید که هر روز یک کتاب جدید را بخوانید. بچه‌ها عاشق شنیدن داستان‌های مشابه و به صورت مکرر هستند و از طریق این تکرارها است که خیلی چیزها را یاد می‌گیرند.
- وقت بگذارید. برای اینکه کودک خود را با کتاب و واژگان جدید آشنا کنید، زمان بگذارید. حتی اگر روزی مشغله زیاد دارید و زمان برای کتاب خواندن پیدا نمی‌کنید، میتوانید سراغ کتاب‌های صوتی بروید. با این حال، کودک شما باید مطالعه را به عنوان یک فعالیت اصلی و بسیار محبوب در شما نگاه کند و این را از شما یاد بگیرد.
- کتاب خواندن را سرگرم کننده بکنید. از صداهای مختلف برای شخصیت‌ها، مکث‌ها، آهنگ‌ها یا سایر کارهای نمایشی استفاده کنید تا داستان را برای کودک خود جذاب و واقعی کنید. این مدل خواندن به کودک شما کمک می‌کند داستان را بهتر درک کند. این سبک کتاب خوانی همچنین یک مدل خوب از خواندن رسا و روان برای کودکانی است که تازه شروع به خواندن کردند.
- به ارتباطات اشاره کنید. کودکان عاشق استفاده از داستان در زندگی خود هستند. این نه تنها متن را معنادارتر می‌کند، بلکه ممکن است به کودک شما کمک کند تا با اتفاقاتی که به صورت روزمره تجربه می‌کنند، راحت‌تر کنار بیایند. با اشاره به ارتباط داستان با زندگی روزمره کودک خود، در این مورد به او کمک کنید.
- داستان گویی را به کتاب محدود نکنید. هرگونه تبادل کلمه برای بچه‌ها مفید است. بنابراین، اگر شبی حوصله خواندن کتاب را نداشتید، به قصه گویی روی بیاورید. همچنین میتوانید به تصاویر نگاه کنید و در مورد آنچه می‌بینید صحبت کنید یا از کودک خود بخواهید که او قصه گو شود. هر چیزی که باعث برقراری مکالمه بین شما و فرزندتان شود، طلایی است.
سخن پایانی
شما در این مقاله با اهمیت کتاب خواندن برای کودکان آشنا شدید. همچنین از فواید خواندن کتاب برای کودکان آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
مطالعه برای کودکان علاوه بر مهارت‌های سوادآموزی باعث تسهیل تعامل اجتماعی بین بزرگسالان و کودکان، تشویق کودکان به تعامل با دنیای اطراف و ایجاد یک منبع پایدار اطلاعات در طول زندگی کودک می‌شود.
اگر والدینی به طور منظم با کودک بخواند ، بدون شک رابطه قوی تری با آنها برقرار خواهد شد. خواندن فرصتی را برای والدین فراهم می کند تا یک رویداد منظم و مشترک داشته باشند که والدین و کودک می توانند منتظر آن باشند. بعلاوه ، این احساسات توجه ، عشق و اطمینان را برای کودکان فراهم می کند که برای پرورش و سلامتی مهم است. از طرفی وقتی که کودک شما بزرگ تر شد این خاطرات را از یاد نخواهد برد و باعث خواهد شد که کودک شما به شما به دید یک دوست نگاه کند و تمام مشکلاتش را با اطمینان کامل با شما در میان بگذارد. این یکی از مهم ترین فواید کتاب خوانی برای کودکان به حساب می آید
